Bij iedere nieuwe kennismaking komt tijdens het gesprek onvermijdelijk eens de vraag: ‘Wat zijn eigenlijk je hobby’s?’ of ‘Doe jij nog aan een sport?’
Meestal verwacht je gesprekspartner dan een antwoord als voetbal, tennis of korfbal. Als ik dan antwoord dat ik voetbalscheidsrechter ben, dan kijkt de ander me bezorgd aan. ‘O, je bent scheidsrechter.’ ‘Heb je dan niet veel te maken met geweld?’ ‘Word je dan niet constant uitgescholden?’ ‘Wat is daar nou leuk aan?’ ‘Wat bezielt je?!’ Zomaar wat wedervragen die ik vervolgens kan verwachten. Blijkbaar heeft mijn hobby niet echt een goed imago.
Dit blijkt ook wel uit de cijfers. Het aantal bondsscheidsrechters neemt jaarlijks af, net als het ledenaantal van veel scheidsrechtersverenigingen. Met ongeveer 4.300 bondsscheidsrechters of meer dan 30.000 wedstrijden is er wekelijks een aardige puzzel te leggen op de verschillende bondskantoren. Er is best aanwas van jongere scheidsrechters, maar niet genoeg om de uitstroom te compenseren. Want wie wil er nu wekelijks door 22 briesende mannen, vrouwen, jongens of meisjes uitgemaakt worden voor rotte vis?
Nou is dat laatste gelukkig flink overdreven. Natuurlijk is er best eens weerstand bij beslissingen, maar er is de laatste jaren ook veel verbeterd in de houding van de spelers richting de scheidsrechter. Wat dat betreft was het EK voor vrouwen ook een voorbeeld voor iedereen. Zijn we er al? Nee, er is zeker nog veel te verbeteren. Maar zo erg als sommigen het zich voorstellen is het ook niet.
Maar waarom zou je scheidsrechter willen worden? Deze vraag heb ik al tientallen keren moeten beantwoorden. Nou, omdat het een geweldige hobby is! En daar zijn meerdere redenen voor.
Een scheidsrechter moet behoorlijk fit zijn. Want een goede scheidsrechter loopt ongeveer 7 tot 10 kilometer per wedstrijd om de verschillende situaties goed te kunnen beoordelen. En tijdens dit lopen mag hij niet zo buiten adem raken dat hij niets meer ziet. Kortom, een wedstrijd fluiten is fysiek nog best uitdagend. Hou je dus van sporten, dan kan je als scheidsrechter je training ook nog eens erg functioneel inzetten.
Als scheidsrechter kan je jezelf ook op persoonlijk vlak sterk ontwikkelen. Je leert namelijk snel beslissingen te nemen en vervolgens deze beslissing ook te verkopen. Je kan immers niet 20 seconden wachten totdat je besluit een hoekschop of doeltrap te geven. En als je de beslissing niet overtuigend verkoopt, dan zullen spelers je altijd proberen te overtuigen van de onjuistheid van je beslissing. En dan maakt het niet zoveel uit of je de goede of verkeerde beslissing genomen hebt.
Daarmee kom ik direct op het volgende punt, namelijk de communicatie met spelers. Als scheidsrechter ben je constant met spelers aan het communiceren. Je spreekt een speler vermanend toe, je legt uit waarom je een beslissing hebt genomen, je biedt je excuses aan voor een fout, of je maakt gewoon eens een geintje met een speler. Het hoort er allemaal bij. Daarnaast is vooral ook je non-verbale communicatie van belang. Wat straal je uit? Hoe geef je jezelf een houding ten opzichte van spelers? Kijk je mensen aan als je ze toespreekt? Kom je overtuigend over? Of juist niet? Allemaal zaken die voor een scheidsrechter van belang zijn, maar ook naast het veld goed van pas komen.
Scheidsrechter worden kan zowel bij je eigen club als bij de KNVB. Bij je eigen club kom je al veel verschillende mensen en teams tegen, ieder met hun eigen kenmerken en uitdagingen. Oude rotten, jonge honden, spelers met een geweldig spelinzicht en spelers die het vooral moeten hebben van hard werken. Aan jou om met al deze types op een goede manier om te gaan. Als bondsscheidsrechter kom je daarnaast ook nog eens op veel verschillende plekken. Van hypermoderne sportparken tot houten tribunes, je komt het allemaal tegen.
Sommige dingen blijven echter ook hetzelfde. De lichte spanning als je met de teams het veld oploopt. De adrenaline na een lastige beslissing. De twijfel (‘Heb ik het wel goed gezien?’) of de overtuiging (‘Ik heb dit goed gezien!’). Het voldane gevoel, als je die lastige wedstrijd tot een goed einde hebt gebracht en van iedereen een hand krijgt. En soms ook het balen, als het even niet lekker liep. Het herkennen waar het beter kan en moet. En het vervolgens ook beter doen. De pieken en de dalen, ze horen erbij, iedere wedstrijd weer. Maar het is wel wat deze hobby zo mooi maakt!
Ook scheidsrechter worden? Kijk dan eens hier, hier en hier.
Met sportieve groet,
Jelle Besselsen
Scheidsrechter | Secretaris SAO Apeldoorn
Jelle bij Zeerobben – Harlingen (foto: Frans Bode)
